Jak przeżyć na łotewskiej prowincji? Poradnik ilustrowany. Część 1.

Prowincja to stan umysłu. Na Łotwie jest nią zarówno półtysięczne Sece, jak i niemal stutysięczny Dyneburg (łot. Daugavpils). Oczywiście obie miejscowości różni natężenie prowincjonalizmu. Im mniej mieszkańców, tym jest on większy. W niniejszym poradniku pochylę się nad jego wiejską odmianą, którą poznałem podczas dziesięciomiesięcznego wolontariatu w Sece.

Projekt na Łotwie rozpocząłem w lipcu 2006 roku. Miałem pracować w klubie młodzieżowym przy 9-cioklasowej szkole podstawowej (łot. pamatskola). Teoretycznie moje obowiązki były dokładnie rozpisane. W praktyce jednak okazały się fikcją, bo łotewska prowincja rządzi się swoimi prawami. Założenia ludzi z Rygi, którzy projekt napisali, zostały szybko zrewidowane. Pomijam fakt, że działania trwały już od dwóch lat. Przed moim przyjazdem w Sece było dwóch wolontariuszy. Najpierw Marta z Portugalii, potem Pierre z Francji. Mieli dokładnie ten sam plan co ja. Problem w tym, że nie mieli miejsca. Klub młodzieżowy był tylko koncepcją. Swój wolontariat spędzili więc na remoncie piwnicy. Jauniešu klubs musieli dopiero zbudować. Ja przyjechałem na gotowe.

Seces pamatskola. Marzec 2007.

Klub miał swoje osobne wejście, do którego miałem klucze.

Gotowe było jednak tylko miejsce, a nie koncepcja, którą można by z powodzeniem wdrożyć. W klubie było kilka gier planszowych, dwa stoły do Novussa (tzw. bilard marynarski) i tyle. W wakacje miejsce było puste. W roku szkolnym można było kogoś spotkać, ale tylko między 12.00 a 15.00. Po tej godzinie odjeżdżał autobus i szkoła pustoszała.

Prowincja rządzi się swoimi prawami. Ludzie z reguły są nieufni, z dystansem podchodzą do wszelkich nowości. Klub młodzieżowy był pomysłem aktywistów z Rygi. Dzieci z Sece go nie potrzebowały. Przyzwyczaiły się do tego co jest. Jesienią i wiosną wolały spędzać czas na zewnątrz niż w piwnicy.

W tej sytuacji postanowiłem kierować się odwieczną zasadą: "Robić swoje". W Polsce w wolnych chwilach rzucałem palem, strzelałem z łuku i tańczyłem po celtycku. To samo zamierzałem robić w Sece. Zrobiłem więc sobie łuk i wychodziłem na boisko postrzelać. Od razu zbiegała się gromada dzieci, które też chciały spróbować. Podobnie było z rzutem palem. Moje częste ćwiczenia zainteresowały starszych, którzy nawet wyszli z inicjatywą, by zrobić zawody w "caber toss". Nie przyszła góra do Mahometa, Mahomet przyszedł do góry.

Uczestnicy zawodów w rzucie palem. Wrzesień 2006.

Nowy sezon rzutów palem rozpoczęty. Marzec 2007.

Nauris próbuje swoich sił.

Testy (nieudane) łuku. Wrzesień 2006.

Nowy sezon, nowy łuk. Marzec 2007.

Sigita próbuje strzelić.

A potem przyszła zima i cały swój wysiłek postanowiłem skoncentrować na przygotowaniach do larpa, który miał się odbyć końcem kwietnia 2007 roku. Zacząłem od robienia kolczugi, a w zasadzie czepca kolczego. Kupiłem narzędzia, kupiłem drut (najtrudniejsze zadanie) i ruszyłem z produkcją. Najpierw sprężyn, z których potem robiło się kółka, które następnie się łączyło w splocie 1 do 4. Wszystkie czynności powtarzało się tysiące razy. Żmudna robota. Mimo to kilku chłopaków włączyło się w prace. Przychodzili na przerwach lub po lekcjach i wytwarzali kółka. Kolczugę tę przed powrotem do Polski oddałem do zbiorów Izby historycznej w Jumpravie. Leży tam do dziś - z adnotacją, że to dar młodzieży z Sece.

Cięcie kółek. Marzec 2007.

Cięcie kółek. Kwiecień 2007.

Gotowy czepiec kolczy w Izbie historycznej w Jumpravie. Maj 2007.

Kluczową kwestią w przygotowania do larpa, było wytłumaczenie miejscowej ludności czym larp w ogóle jest. W tym celu nawiązałem kontakt ze środowiskiem larpowym z Rygi. Z chęcią przystali na moją propozycję odwiedzenia Sece. Zrobiłem plakat. Zawiesiłem. Napis głosił: "Ko nozīmē larp? Tikšanās ar viesiem no Rīgas" (Co znaczy larp? Spotkanie z gośćmi z Rygi). Godzinę później zjawiły się pierwsze osoby z pytaniem: Kto przyjedzie? Odpowiedziałem, zgodnie z prawdą, że kilku chłopaków z Rygi. Być może był to błąd, bo na spotkanie przyszły niemal wyłącznie dziewczyny. "Goście" i "Ryga" to magiczne słowa na prowincji.

Warsztaty tańców celtyckich. Październik 2007.

Oprócz przygotowań do larpa co jakiś czas robiłem różne warsztaty - tańców celtyckich, ceramiki, malowania koszulek. Z tymi ostatnimi zresztą związana jest jedna z zabawniejszych historii. Otóż większość dzieci namalowała na T-shirtach swoje imiona. Jeden chłopak chciał się wyróżnić i napisał: FUCK. Przyozdobił to znakiem Audi, co zresztą odgapił od innego dzieciaka. Zapytałem go: "Ciekawe co na to Tamara (nauczycielka angielskiego)?" Odpowiedział, że ma to gdzieś i wyszedł. Niedługo potem przyszła Tamara. Spojrzała na tę koszulkę i bez słowa wyszła. Nie minęło pół godziny i zjawił się chłopak. Podał mi kartkę. "David, we decided to change this FUCK into a DUCK. Tamara." Wkrótce hasło: "Duck off!" stało się całkiem popularne w tej szkole.

Uczestnicy warsztatów koszulkowych. Gdzie jest Duck?

Moja koszulka.

Moja koszulka. Ciąg dalszy.

Nauris prezentuje swoją pracę na konkurs ekologiczny.

Praca Naurisa pt. "Nie wypalaj traw".

Aż w końcu nadszedł dzień 30 kwietnia 2007 roku. W finałowym larpie wzięło udział 10 osób. Choć w zasadzie trudno nazwać to larpem. Było to raczej fabularyzowane naparzanie się na bezpieczne miecze. Najważniejsze jednak, że wszystkim się podobało. Mój trud był skończon. 10 dni później wróciłem do Polski.

Najdziwniejszy larp w życiu.

Kokosy pozwalały na jazdę konną.

KONIEC CZĘŚCI PIERWSZEJ

---

Pierwotnie artykuł ten miał przedstawić całe spektrum mojego wiejskiego życia w Sece. Ostatecznie jednak opisałem tylko moją pracę. To, czym zajmowałem się w czasie wolnym przybliżyłem w części drugiej.

---

Artykuł napisany w ramach tematu drugiego 26. edycji Tematów Tygodnia.