Ostatnio przeczytałem 2024#15 (#154) - "Milusha" - Marek Kozubal

Marek Kozubal powrócił z nową książką po dłuższej nieobecności, współautor bardzo dobrej trylogii "Operacja Rafael", tym razem zdecydował się samodzielnie opublikować, powieść "Milusha". W przeciwieństwie do Marcina Falińskiego, który w kolejnych swoich powieściach garściami czerpie bohaterów z "Operacji Rafael", Kozubal zdecydował się stworzyć bohaterów swojej powieści od zera.

W 2022 roku na pograniczu irańsko-irackim zostaje porwany polski geolog dr Michał Kosiński. Polskie służby przystępują do negocjacji w sprawie uwolnienia naukowca. Dzięki uprzejmości irańskich służb specjalnych udaje się Polakom nawiązać kontakt z porywaczami, warunki porywaczy są bardzo wymagające, szczególnie że życie Polaka będzie zależało od złamania międzynarodowego prawa. Porywacze z brygady Iman al-Askari z Ligi Sprawiedliwych w zamian za uwolnienie dr. Kosińskiego żądają dostarczenia pewnych urządzeń, które mogą być wykorzystane jako broń. Polska Służba Wywiadu Wojskowego podejmuje grę, aby w tajemnicy przed sojusznikami uwolnić zakładnika.

Transport broni, która oficjalnie miała trafić na Ukrainę, zostaje powierzony firmie Antoniego Cydejko, handlarza bronią, w przeszłości oficera Wojskowych Służb Informacyjnych. Przez Bałkany transport dociera drogą lądową do albańskiego portu w Durres.

Następnego dnia statek Pafos wypłynął z Durres na Cypr. Załoga składa się z wyselekcejonowanych przez irańskie służby marynarzy pochodzących z krajów arabskich. Na pełnym morzu przepakowali broń oni broń do nowych, nieoznakowanych skrzyń, tamte zaś wyrzucili za burtę. Z dokumentów przewozowych wynikało teraz, że transport broni pochodzi z Bangladeszu i ma trafić, przez Egipt, do jedenej z firm w afrykańskim Burundi. Po dwóch dniach statek wypłynął z Cypru. W egipskiej Aleksandrii załoga statku przedstawiła jednak dokumenty deklarujace, że skrzynie załadowane są obrabiarkami, które mają zostać do firmy produkującej klimatyzatory w Bahrajnie. [...] pierwotnie miał zawinąć do Abu Zabi, ale w pewnym momencie zmienił kurs pod pretekstem chorego członka załogi na pokładzie i wpłynął do portu na irańskiej wyspie Kisz.

Broń zgodnie z umową trafia w ręce żołnierzy brygady Iman al-Askari, a Polak zostaje uwolniony i wraca do kraju. Niefortunnie jedna ze skrzyń z polskimi granatnikami trafia w ręce wojowników z Sił Obronnych Wschodniego Kurdystanu. Dla komendanta Birzo Amina sprawa jest na tyle dziwna, że postanawia powiadomić o znalezisku Ziyada - Kurda mieszkającego w Niemczech, ale posiadającego kontakty z polską Agencją Wywiadu. Ponieważ wojskowe i cywilne służby zwykle nie współpracują, a wręcz konkurują ze sobą, groźba kompromitacji zagląda w oczy wiceministra spraw wewnętrznych Macieja Rakoczego. Cydejko otrzymuje jeszcze jedno zadanie likwidację Ziyada, zanim sprawa stanie się głośniejsza.

Rezydent polskiego wywiadu trzy lata wcześniej zwerbował Milushę, pół Polkę, pół Niemkę. Milusha realizowała zadania, które otrzymywała od rezydenta, niezbyt skomplikowane, szybko odkryto jej ponadprzeciętne zdolności do ukrywania tożsamości, zmiany sposobu bycia, a przede wszystkim wyglądu zewnętrznego. To właśnie ona otrzymała zadanie spotkania się z Kurdem i wywiedzenia się jakie informacje posiada. Krótko po tym spotkaniu następuje szereg zdarzeń, które jasno wskazują, że nie tylko życie Ziyada jest zagrożone, w niebezpieczeństwie jest także Milusha.

Marek Kozubal w mistrzowski sposób buduje atmosferę napięcia i suspensu, czytelnik wciągany jest wręcz w skomplikowaną sieć wydarzeń, pełną zwrotów akcji i zaskakujących momentów. Akcja powieści często przenosi się, od irańskiej pustyni, przez miasta Nadrenii Północnej-Westfalii po mroczne zakamarki Warszawskich salonów, dzięki temu nabiera realizmu i dynamiki.

Postacie stworzone przez autora są wytworem jego wyobraźni, ale czy nie miały pierwowzorów. Handlarz bronią Antoni Cydejko, czy szyfrant Mariusz Zielonka, dość jednoznacznie mogą się kojarzyć. Milusha, główna bohaterka, jest silną i inteligentną kobietą, która nie boi się walczyć o to, w co wierzy.

Powieść Marka Kozubala "Milusha" to nie tylko dynamiczna, trzymająca w napięciu powieść akcji, to również wnikliwe studium mechanizmów rządzących światem wywiadu. Autor pokazuje brutalną rzeczywistość szpiegostwa, gdzie granice między dobrem a złem są często rozmyte, a lojalność może zostać wystawiona na próbę w każdej chwili. Kozubal nie zapomniał wtrącić elementów związanych ze swoją pasją, czyli poszukiwaniem utraconych dzieł sztuki, zrabowanych przez okupantów w czasie wojny i po wojnie. Kilka z tych prac znajdziemy w sekretnym schronie Antoniego Cydejki, niestety tylko na stronach tej powieści, bo w rzeczywistości nigdy nie zostały odnalezione, nie wykluczone, że cieszą oczy ludzi pokroju wspomnianego handlarza bronią.